تفاوت مرکز نوآوری با شتاب دهنده و فضای کار اشتراکی
در دنیای پرشتاب استارتاپی، مفاهیمی مثل مرکز نوآوری، شتاب دهنده و فضای کار اشتراکی بسیار به گوش می خورند. این واژه ها گاهی به جای یکدیگر استفاده می شوند، در حالی که هر کدام دارای ساختار، هدف، مدل فعالیت و مخاطبان متفاوتی هستند. برای کسانی که در ابتدای مسیر کارآفرینی قرار دارند یا تصمیم دارند در یکی از این فضاها فعالیت کنند، شناخت دقیق تفاوت ها می تواند مسیر را روشن تر کند.
در این مقاله به صورت کامل و حرفه ای، تفاوت میان مرکز نوآوری، شتاب دهنده و فضای کار اشتراکی را بررسی می کنیم تا تصویر واضحی از کاربرد و جایگاه هر کدام در زیست بوم نوآوری داشته باشیم.
تعریف کلی از هر ساختار؛ شروع با شناخت پایه ای
قبل از پرداختن به تفاوت ها، ابتدا باید با تعریف دقیق هر یک از این سه مفهوم آشنا شویم:
-
مرکز نوآوری مکانی است که به استارتاپ ها، تیم های تحقیقاتی و شرکت های فناور کمک می کند تا در محیطی حمایتی، ایده های نوآورانه خود را توسعه دهند. این مراکز معمولاً توسط سازمان های بزرگ، دانشگاه ها یا شرکت های سرمایه گذار راه اندازی می شوند و با ارائه خدمات مشاوره، منتورینگ، زیرساخت و اتصال به بازار، به رشد بلندمدت کسب و کار ها کمک می کنند.
-
شتاب دهنده برنامه ای محدود به زمان است که استارتاپ ها را در یک دوره فشرده چند ماهه آموزش می دهد، منتور می کند و برای جذب سرمایه آماده می سازد. تمرکز اصلی شتاب دهنده ها روی رشد سریع استارتاپ و آمادگی برای ورود به بازار یا جذب سرمایه گذار است.
-
فضای کار اشتراکی محیطی فیزیکی یا دیجیتال است که تیم ها و افراد مستقل می توانند در آن با اشتراک منابع (مانند اینترنت، اتاق جلسات، میز کار و …) فعالیت کنند. این فضاها برای افرادی که به یک دفتر رسمی نیاز ندارند، ولی خواهان تعامل اجتماعی، ارتباطات کاری و دسترسی به امکانات حرفه ای هستند، گزینه ای مناسب محسوب می شوند.
تفاوت در هدف و ماموریت؛ نگاه بلندمدت یا مقطعی؟
اولین تفاوت مهم میان مرکز نوآوری، شتاب دهنده و فضای کار اشتراکی در هدف نهایی آن هاست.
مرکز نوآوری معمولاً بر حمایت بلندمدت از نوآوری متمرکز است. این مراکز تلاش می کنند زنجیره ای از خدمات پیوسته ارائه دهند که از مرحله شکل گیری ایده تا تجاری سازی را در بر می گیرد. هدف آن ها ایجاد بستر مناسب برای پرورش ایده ها و تبدیل آن ها به کسب و کار های پایدار است.
در مقابل، شتاب دهنده تمرکز کوتاه مدتی دارد. در یک دوره چند ماهه، تلاش می کند تا یک استارتاپ را برای جذب سرمایه، ورود به بازار یا ارائه MVP آماده کند. در این مدل، سرعت و خروجی ملموس در اولویت قرار دارد.
فضای کار اشتراکی اصلاً به رشد استارتاپ یا تجاری سازی ایده ها کاری ندارد. ماموریت اصلی این فضاها، ارائه محیط کاری انعطاف پذیر و امکانات مشترک برای افراد مستقل یا تیم های کوچک است.
تفاوت در نوع خدمات ارائه شده
نوع خدماتی که در هر یک از این فضاها ارائه می شود نیز بسیار متفاوت است:
-
مرکز نوآوری علاوه بر امکانات فیزیکی، خدمات مشاوره تخصصی، دسترسی به شبکه های صنعتی، منتورینگ، حمایت حقوقی، آموزشی و حتی تسهیل ورود به بازار را در اختیار تیم ها قرار می دهد.
-
شتاب دهنده ها بسته خدمات محدودتری دارند ولی بسیار فشرده و هدفمند. دوره های آموزشی، منتورینگ تخصصی، ارائه به سرمایه گذاران و گاهی فضای کار موقت از جمله خدمات رایج آن هاست.
-
فضای کار اشتراکی بیشتر روی خدمات فیزیکی تمرکز دارد؛ اینترنت پرسرعت، اتاق جلسات، کافی شاپ، پرینتر، سیستم رزرو آنلاین، رویدادهای شبکه سازی و غیره. خدمات مشاوره یا منتورینگ در این فضاها به ندرت ارائه می شود، مگر در ترکیب با سایر مدل ها.
نوع مخاطب و پذیرش؛ همه جا برای همه نیست
یکی از مهم ترین تفاوت ها در نوع مخاطبان هدف این فضاهاست.
مرکز نوآوری معمولاً به دنبال تیم ها یا پروژه هایی است که چشم انداز بلندمدت، قابلیت توسعه فناورانه و پتانسیل تجاری سازی قوی داشته باشند. برخی مراکز حتی از استارتاپ های حوزه های خاص (مثل فین تک، سلامت دیجیتال یا هوش مصنوعی) استقبال می کنند.
در مقابل، شتاب دهنده ها روی استارتاپ هایی تمرکز دارند که MVP یا نمونه اولیه دارند و آماده ورود به بازار یا جذب سرمایه هستند. این شتاب دهنده ها معمولاً از طریق فرآیند پذیرش رقابتی (اپلیکیشن، مصاحبه، ارزیابی تیم) اقدام به انتخاب تیم ها می کنند.
فضای کار اشتراکی اما معمولاً برای همه باز است. فریلنسرها، تیم های کوچک، استارتاپ ها، مشاوران و حتی دانشجویان می توانند از این فضاها استفاده کنند. پذیرش در این فضاها معمولاً سریع، ساده و بدون نیاز به فرآیند ارزیابی تخصصی است.
مدل کسب و کار و نحوه درآمدزایی
مدل درآمدی نیز در این سه ساختار کاملاً متفاوت است:
-
مرکز نوآوری اغلب توسط نهادهای حامی یا سرمایه گذاران تامین مالی می شود. برخی مراکز از طریق اجاره فضای کار، برگزاری دوره ها یا خدمات مشاوره نیز درآمدزایی می کنند، اما منبع اصلی آن ها معمولاً حمایت مالی استراتژیک یا دولتی است.
-
شتاب دهنده ها اغلب در ازای خدمات خود درصدی از سهام استارتاپ را دریافت می کنند. برخی نیز سرمایه اولیه کوچکی در اختیار استارتاپ ها قرار می دهند.
-
فضای کار اشتراکی معمولاً بر پایه مدل اشتراکی یا اشتراک ماهانه فعالیت می کند. تیم ها بر اساس متراژ، مدت زمان و سطح خدمات، هزینه پرداخت می کنند و این منبع اصلی درآمد فضاست.
ترکیب یا هم پوشانی؟ آیا می توانند همزمان وجود داشته باشند؟
در سال های اخیر بسیاری از ساختارها تلاش کرده اند تا خدمات ترکیبی ارائه دهند. برای مثال، یک مرکز نوآوری می تواند بخش فضای کار اشتراکی نیز داشته باشد یا حتی درون خود یک شتاب دهنده راه اندازی کند.
این ترکیب ها باعث افزایش ارزش پیشنهادی می شود، اما باعث نمی شود تفاوت بنیادی میان این مدل ها از بین برود. شناخت صحیح از نقش هر بخش باعث می شود تا بهره برداری دقیق تری از خدمات آن ها صورت بگیرد.
انتخاب هوشمندانه برای موفقیت در مسیر کارآفرینی
در نهایت، انتخاب میان مرکز نوآوری، شتاب دهنده یا فضای کار اشتراکی باید بر اساس نیاز، مرحله رشد، منابع در دسترس و نوع مدل کسب و کار انجام شود.
اگر در ابتدای مسیر هستید و به دنبال بستر حمایتی بلندمدت برای توسعه ایده خود می گردید، حضور در یک مرکز نوآوری می تواند بهترین گزینه باشد. اگر نمونه اولیه دارید و برای ورود سریع به بازار نیاز به آموزش و سرمایه گذاری دارید، شتاب دهنده مناسب شماست. اما اگر فقط به محیطی برای کار با امکانات مناسب نیاز دارید، فضای کار اشتراکی گزینه ای ساده، سریع و کارآمد است.
شاید بد نباشد اگر در آینده نه چندان دور، ساختارهایی مانند همین مرکز نوآوری که به صورت سوسکی در این متن به آن اشاره شد، نقش گسترده تری در توسعه زیست بوم نوآوری کشور ایفا کنند و پلی باشند میان ایده، اجرا و سرمایه.
زی تک مرکز نوآوری زرین پال
زی تک به عنوان مرکز نوآوری زرین پال با هدف حمایت از استارتاپ های نوپا و دانش بنیان، بستری مطمئن برای رشد و توسعه فراهم کرده است. با ارائه خدماتی چون سرمایه گذاری خطر پذیر مشاوره تخصصی، منتورینگ و اتصال به شبکه ای گسترده از شرکای استراتژیک، زی‌تک همراه استارتاپ هادر مسیر رسیدن به موفقیت است در زی تک، نوآوری معنا میابد و آینده کسب و کار ها شکل میگیرد
بدون دیدگاه