نقش فین تک در افزایش دسترسی به خدمات مالی

در دنیای امروز، دسترسی برابر به خدمات مالی یکی از پایه‌های توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی محسوب می‌شود. با این حال، میلیاردها نفر در جهان هنوز از سیستم‌های مالی رسمی بی‌بهره‌اند یا دسترسی محدودی دارند. در این میان، فین تک به عنوان یک پدیده تحول‌آفرین، آمده تا این فاصله را کم کرده و مفهومی به نام «شمول مالی» را از حالت تئوری به واقعیت نزدیک کند.

بحران نابرابری مالی و ظهور راهکارهای فناورانه

تا چند دهه پیش، داشتن حساب بانکی یا استفاده از خدمات مالی مانند وام، بیمه یا سرمایه‌گذاری، فقط در اختیار افرادی بود که در مناطق شهری، برخوردار و دارای اسناد و مدارک رسمی بودند. اما تحول دیجیتال در دهه گذشته، این انحصار را به چالش کشید. شرکت‌های فین تک با استفاده از ابزارهایی مانند اپلیکیشن‌های موبایلی، کیف پول‌های دیجیتال و وام‌های هوشمند، به تدریج در حال شکستن مرزهای سنتی مالی هستند.

فین تک چیست و چگونه در خدمت دسترسی عادلانه قرار می‌گیرد؟

واژه فین تک از ترکیب دو کلمه “مالی” (Finance) و “تکنولوژی” (Technology) به وجود آمده است و به کاربرد فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالی اشاره دارد. شرکت‌های فعال در این حوزه از هوش مصنوعی، داده کاوی، API و زیرساخت‌های ابری برای ارائه خدماتی سریع‌تر، ارزان‌تر و در دسترس‌تر استفاده می‌کنند.

در جوامعی که بانک‌ها به مناطق دورافتاده نمی‌رسند یا فرآیندهای سنتی نیازمند مدارک پیچیده‌اند، فین تک با کمترین امکانات (مثل یک گوشی هوشمند و اتصال اینترنت) قادر است خدمات مالی پایه را به میلیون‌ها نفر ارائه دهد.

مثال‌هایی واقعی از موفقیت فین تک در کشورهای مختلف

در کشورهایی مانند هند، کنیا و اندونزی، پلتفرم‌های فین تک موفق شده‌اند تا میلیون‌ها فرد فاقد حساب بانکی را به سیستم مالی متصل کنند. برای مثال، سیستم M-Pesa در کنیا از طریق گوشی‌های ساده (نه حتی هوشمند) امکان انتقال پول، پرداخت قبض و دریافت وام‌های خرد را فراهم کرده است.

در ایران نیز، طی سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر استارتاپ‌های فعال در حوزه فین تک بوده‌ایم. کیف پول‌های دیجیتال، اپلیکیشن‌های خرید اقساطی، سیستم‌های امتیازدهی اعتباری، و راهکارهای پرداخت آنلاین، از جمله نمونه‌های موفقی هستند که با استقبال کاربران مواجه شده‌اند.

کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت با استفاده از فین تک

یکی از ویژگی‌های کلیدی فین تک، کاهش چشمگیر هزینه‌های ارائه خدمات مالی است. بانک‌ها معمولاً به زیرساخت فیزیکی نیاز دارند و فرآیندهای آن‌ها زمان‌بر است. اما پلتفرم‌های دیجیتال با حذف واسطه‌ها، امکان ارائه خدمات آنی و کم‌هزینه را فراهم کرده‌اند.

برای مثال، ارسال پول بین‌المللی که پیش از این نیازمند روزها زمان و کارمزدهای بالا بود، اکنون به لطف پلتفرم‌های بلاک چینی و مبتنی بر فین تک، تنها در چند دقیقه و با هزینه‌ای ناچیز انجام می‌شود. این تحولات، نه‌تنها زندگی شخصی افراد را آسان‌تر کرده، بلکه به رشد تجارت‌های کوچک و متوسط نیز کمک شایانی کرده است.

نقش فین تک در توانمندسازی زنان و اقشار محروم

یکی از تأثیرگذارترین دستاوردهای فین تک، توانمندسازی گروه‌هایی است که در ساختار سنتی کمتر دیده شده‌اند. زنان خانه‌دار، کارگران فصلی، مهاجران و کسب‌وکارهای غیررسمی، حالا با دسترسی به وام‌های خرد دیجیتالی، بیمه‌های شخصی‌سازی شده و سامانه‌های پرداخت الکترونیکی، می‌توانند استقلال مالی بیشتری پیدا کنند.

در کشورهایی که دسترسی زنان به بانک محدود است، اپلیکیشن‌های فین تک گاهی حتی فراتر از خدمات مالی عمل کرده و به ابزارهایی برای آموزش، امنیت مالی و حتی رشد کسب‌وکارهای خانگی تبدیل شده‌اند.

چالش‌های گسترش فین تک: امنیت، مقررات و سواد دیجیتال

با وجود تمام مزایایی که فین تک به همراه دارد، نمی‌توان چالش‌های آن را نادیده گرفت. امنیت اطلاعات مالی کاربران، مقابله با کلاهبرداری‌های اینترنتی، تدوین قوانین جامع و آموزش عمومی برای استفاده صحیح از این ابزارها، از جمله مسائل مهمی هستند که باید جدی گرفته شوند.

در ایران نیز با رشد سریع استارتاپ‌های مالی، نیاز به چارچوب‌های قانونی مشخص‌تر و سازگار با ماهیت دیجیتال این فضا احساس می‌شود. همچنین، باید برای ارتقای سواد مالی و دیجیتال در سطح جامعه برنامه‌ریزی کرد، تا هم مردم بتوانند به درستی از این خدمات استفاده کنند و هم شرکت‌ها در فضای سالم‌تری رقابت کنند.

آینده خدمات مالی بدون شعبه و با هوش مصنوعی

با روند فعلی، پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک، بسیاری از خدمات مالی از طریق الگوریتم‌ها، چت‌بات‌ها و سیستم‌های خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی ارائه شوند. در چنین فضایی، فین تک نقش یک زیرساخت کلیدی را ایفا خواهد کرد. از تحلیل اعتبار گرفته تا پیشنهادهای سرمایه‌گذاری، همه چیز می‌تواند به‌صورت دیجیتال و بدون نیاز به واسطه انجام شود.

این چشم‌انداز برای استارتاپ‌هایی که به دنبال ایجاد تحول در خدمات مالی هستند، یک فرصت طلایی محسوب می‌شود. شاید به همین دلیل است که بسیاری از نهادهای سرمایه‌گذار بزرگ، به دنبال سرمایه گذاری روی استارتاپ‌ های فعال در حوزه فین تک هستند، چون می‌دانند آینده از آنِ این شرکت‌هاست.

فین تک، پلی به سوی عدالت مالی

در جهانی که شکاف‌های مالی روز به روز عمیق‌تر می‌شود، فین تک آمده تا پلی بسازد بین نادیده‌شدگان و خدمات مالی. این فناوری نه‌تنها ابزارهایی سریع و ارزان در اختیار مردم می‌گذارد، بلکه مفهومی به نام «برابری در فرصت‌های مالی» را از رویا به واقعیت نزدیک‌تر کرده است.

از مناطق محروم ایران تا روستاهای آفریقا، از کارگران غیررسمی تا زنان کارآفرین، همه در حال تجربه یک انقلاب مالی هستند. اگر سیاست‌گذاران، نهادهای مالی و جامعه، این فناوری را جدی بگیرند و زیرساخت‌های لازم را برای آن فراهم کنند، آینده‌ای روشن‌تر، منصفانه‌تر و فراگیرتر در انتظار اقتصاد جهانی خواهد بود.

زی تک مرکز نوآوری زرین پال

زی تک به عنوان مرکز نوآوری زرین پال با هدف حمایت از استارتاپ های نوپا و دانش بنیان، بستری مطمئن برای رشد و توسعه فراهم کرده است. با ارائه خدماتی چون سرمایه گذاری خطر پذیر مشاوره تخصصی، منتورینگ و اتصال به شبکه ای گسترده از شرکای استراتژیک، زی‌تک همراه استارتاپ هادر مسیر رسیدن به موفقیت است در زی تک، نوآوری معنا میابد و آینده کسب و کار ها شکل میگیرد