بلاک چین چه تحولاتی در زنجیره تامین جهانی ایجاد کرده است؟
جهان تجارت، هرگز به اندازه امروز پیچیده نبوده است. زنجیره های تامین جهانی، گسترده تر از همیشه شده اند و کالاها مسیرهای طولانی و پیچیده ای را از تولیدکننده تا مصرف کننده طی می کنند. در چنین شرایطی، فناوری هایی که شفافیت، امنیت و سرعت را بالا ببرند، حکم طلا را دارند. یکی از این فناوری ها که در چند سال اخیر تحولی اساسی ایجاد کرده، بلاک چین است.
این فناوری نه تنها سیستم های مالی و رمز ارزها را متحول کرده، بلکه وارد حوزه هایی مثل سلامت، آموزش، رای گیری و به ویژه زنجیره تامین شده است. حالا سوال اصلی اینجاست: بلاک چین چه تغییراتی در این ساختار پیچیده جهانی ایجاد کرده و چرا همه از آن حرف می زنند؟
زنجیره تامین چیست و چرا به نوآوری نیاز دارد؟
زنجیره تامین در واقع مسیر کلی یک محصول از زمان طراحی تا تولید، بسته بندی، حمل، انبارداری، پخش و در نهایت رسیدن به مصرف کننده نهایی است. هر مرحله از این فرایند، توسط بازیگران مختلفی مدیریت می شود: تولیدکننده، تامین کننده، شرکت های لجستیک، توزیع کننده و حتی خرده فروش.
اما مشکلی که همیشه در این ساختار وجود داشته، مسئله شفافیت و ردیابی اطلاعات بوده است. وقتی چندین شرکت در چند قاره با زبان ها، قوانین و ابزارهای مختلف درگیر یک مسیر مشترک می شوند، احتمال خطا، تاخیر، جعل یا حتی تقلب بالا می رود. اینجاست که فناوری بلاک چین می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
بلاک چین و شفافیت بی‌سابقه در زنجیره تامین
یکی از ویژگی های کلیدی بلاک چین، شفافیت و ثبت غیرقابل تغییر اطلاعات است. وقتی اطلاعات هر تراکنش یا عملیات روی یک بلاک ذخیره شود و در زنجیره‌ای از داده های رمزنگاری شده قرار گیرد، دیگر امکان دستکاری آن وجود ندارد.
در زنجیره تامین، این یعنی هر کسی می تواند بررسی کند که یک محصول از کجا آمده، چه زمانی تولید شده، چه مسیرهایی را طی کرده و چه شرایطی داشته است. این شفافیت باعث می شود تقلب هایی مثل فروش محصولات تقلبی، واردات غیرقانونی یا مخفی کردن اشکالات تولید بسیار سخت تر شود.
بهبود امنیت اطلاعات در فرآیندهای چند مرحله‌ای
در ساختار سنتی، داده ها در پایگاه های داده مجزا ذخیره می شوند و ارتباط بین این سیستم ها معمولا ضعیف است. این باعث می شود که اطلاعات در معرض خطراتی مثل دسترسی غیرمجاز، هک، یا گم شدن قرار بگیرد.
اما بلاک چین به دلیل ساختار غیرمتمرکز و رمزنگاری شده اش، امنیت بالاتری را ارائه می دهد. هر طرف در زنجیره تامین فقط به بخشی از اطلاعات که به آن مربوط می شود دسترسی دارد و در عین حال، کلیت سیستم برای همه قابل بررسی است. این یعنی اعتماد در سطحی بسیار بالاتر نسبت به سیستم های سنتی ایجاد می شود.
سرعت و کارایی بالاتر با حذف واسطه‌ها
در بسیاری از زنجیره های تامین، واسطه های زیادی بین تولید و مصرف وجود دارند. هر کدام از این واسطه ها باعث افزایش هزینه، زمان و پیچیدگی می شوند. با استفاده از بلاک چین، بسیاری از این واسطه ها حذف می شوند چون اعتبارسنجی داده ها به صورت خودکار و با اعتماد کامل انجام می شود.
مثلا در حمل و نقل بین المللی، تایید بارنامه، گواهی سلامت محصول یا وضعیت مالیاتی می تواند چند روز طول بکشد. اما با بلاک چین، همه این اطلاعات در لحظه در دسترس هستند و فرآیندها به شکل چشمگیری سریع تر می شوند.
ردیابی کالا از مزرعه تا میز با کمک بلاک چین
یکی از کاربردهای جذاب بلاک چین در صنعت غذا و کشاورزی است. تصور کنید یک بسته قهوه در سوپرمارکت را اسکن می کنید و تمام اطلاعات مربوط به مزرعه ای که قهوه در آن کاشته شده، زمان برداشت، کارخانه بسته بندی، مسیر حمل و حتی گواهی های کیفیت را ببینید.
این سطح از ردیابی نه تنها به مصرف کننده اطمینان می دهد، بلکه به برندها هم امکان می دهد وفاداری مشتریان را افزایش دهند. شرکت هایی که چنین شفافیتی را ارائه می دهند، راحت تر می توانند در بازار رقابت کنند و اعتبار برند خود را بالا ببرند.
نمونه های واقعی از تحول زنجیره تامین با بلاک چین
برندهای بزرگی مثل IBM، Walmart، Maersk و Nestlé سال هاست که در حال توسعه پلتفرم های بلاک چین برای ردیابی دقیق زنجیره تامین خود هستند. مثلا Walmart در آمریکا با استفاده از بلاک چین توانسته مسیر توزیع سبزیجات را از چند روز به چند ثانیه کاهش دهد و در موارد بحران های بهداشتی، منبع آلودگی را سریع‌تر شناسایی کند.
Maersk به عنوان بزرگ ترین شرکت حمل و نقل کانتینری جهان، با همکاری IBM پلتفرمی ساخته که اطلاعات مربوط به حمل و نقل بین المللی را در لحظه و بدون نیاز به واسطه های مختلف در اختیار همه طرف ها قرار می دهد.
تاثیر بلاک چین بر محیط زیست و پایداری زنجیره تامین
یکی از نگرانی های بزرگ دنیای امروز، پایداری و حفظ محیط زیست است. وقتی از بلاک چین برای ثبت فرآیندهای تولید و توزیع استفاده می شود، امکان دروغ گفتن درباره منابع مواد اولیه یا شیوه های تولید ناسالم بسیار سخت می شود.
مثلا شرکتی که ادعا می کند از چوب های پایدار استفاده می کند، اگر داده ها در بلاک چین نباشند، به راحتی می تواند فریب دهد. اما وقتی تمام زنجیره شفاف است، مصرف کننده می تواند با خیال راحت انتخاب کند. این شفافیت نه تنها برای برندها ارزشمند است، بلکه فشار مثبتی روی تامین کنندگان برای رعایت اصول اخلاقی و زیست محیطی وارد می کند.
چالش‌ها و ملاحظاتی که هنوز باقی مانده‌اند
البته همه چیز هم گل و بلبل نیست. اجرای فناوری بلاک چین در زنجیره تامین جهانی با چالش هایی همراه است. از جمله این چالش ها می توان به نیاز به هماهنگی بین تمام بازیگران، مسائل فنی پیچیده، استاندارد نبودن سیستم ها، و حتی مقاومت فرهنگی در برابر تغییر اشاره کرد.
همچنین، هزینه اولیه پیاده سازی بلاک چین هنوز برای بسیاری از کسب و کارهای کوچک بالا است. با این حال، روند کلی نشان می دهد که این موانع به مرور با توسعه ابزارهای جدید و فرهنگ سازی بهتر، برطرف خواهند شد.
زنجیره تامین آینده بدون بلاک چین قابل تصور نیست
وقتی به تحولات ایجاد شده توسط بلاک چین در زنجیره تامین نگاه می کنیم، متوجه می شویم که این فناوری صرفا یک نوآوری تکنولوژیک نیست، بلکه یک تغییر نگرش کامل است. از شفافیت بی سابقه گرفته تا کاهش هزینه ها، افزایش سرعت، امنیت اطلاعات و پایداری زیست محیطی، همه چیز نشان می دهد که آینده زنجیره تامین بدون بلاک چین دیگر معنی ندارد.
در آینده ای نه چندان دور، این فناوری می تواند استاندارد طلایی جدیدی برای همه کسب و کارها باشد، از خرده فروشان کوچک گرفته تا غول های بین المللی. حتی در اکوسیستم هایی که موضوعاتی مثل سرمایه گذاری روی استارتاپ ها مطرح است، بلاک چین می تواند نقش پلتفرم پایه ای برای شفاف سازی عملکرد، مدیریت داده و تسهیل رشد ایفا کند.
زی تک مرکز نوآوری زرین پال
زی تک به عنوان مرکز نوآوری زرین پال با هدف حمایت از استارتاپ های نوپا و دانش بنیان، بستری مطمئن برای رشد و توسعه فراهم کرده است. با ارائه خدماتی چون سرمایه گذاری خطر پذیر مشاوره تخصصی، منتورینگ و اتصال به شبکه ای گسترده از شرکای استراتژیک، زی‌تک همراه استارتاپ هادر مسیر رسیدن به موفقیت است در زی تک، نوآوری معنا میابد و آینده کسب و کار ها شکل میگیرد
بدون دیدگاه